Джонатан Гранофф | «Рухани жаңғыру – береке-бірлік жолы» атты халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференциясы, 17-18 қазан 2017ж.
Джонатан Гранофф адвокат, автор, халықаралық құқықтың профессоры және адамның дамуы мен қауіпсіздігінің заңды, этикалық және рухани аспектілерін атап өтетін адвокат болып табылады, ядролық қарумен құрылып жатқан қауіптерді жою үшін заңның жоғарылауына аса назар аударады. Ол Ғаламдық қауіпсіздік институтының президенті, Заңгерлердің Американдық қауымдастығының қосалқы төрағасы (АБА), Халықаралық құқықтың бөлімінде ядроның таралмауы жөніндегі мақсатты тобы, Әлемнің елшісі, Әлемдік діндердің парламенті және Әлемнің Нобель сыйлығының лауреаты болып табылады. Ол көптеген басқарушы және кеңес беруші кеңестерінде қызмет атқарады, оның ішінде: Ядролық саясат жөніндегі заңгерлер комитеті, Джейн Гудолл институты және Таяу Шығыстағы бастама. Ол Өнер мен ғылымның әлемдік академиясының қызметкері, сонымен қатар, Конституцияның сценаристінің марапатына ие болды: Ұлтты құрған құжат. Онда 50 астам жарияланымдар мен кітаптарында мақалалары бар, оның ішінде: «Егемендіктің революциясы». «Ядролық қарудан еркін әлемнің жолына», «Ертеңді елестете отырып», «Адамгершілік проблемалары», «911 жылға болашақ», «Теңгерімдегі әлемнің алдынан», «Өмірді сыйлау» және «Үмітті ұстап қалу», «Бейбітшілік үшін күрес». www.gsinstitute.org, www.nobelpeacesummit.com қараңыз
Жиырма бес жыл бұрын менің құрметті досым Төлеген Мұхамеджановтың сезімінің оянуы арқылы осы ұлт пен әлемге рухани жолмен берілді. Мәдениеттің, тілдердің, діндердің және стильдердің кең түрлілігін тани отырып, Қазақстанда ол ұлы музыкант ретінде бастады, осы ұлы елде адамдардың ой-пікірінің түрлілігі мен үйлесімділігінің ноталарын іздеді және бүгінгі таңда біз осы көп түрлілікте еркіндіктің, бірліліктің және үдерістің симфониясын атап отырмыз. Ол Рухани келісімнің жыл сайын тойлануына себепші болды, ол бүгінгі таңда ұлттық іс-шара болып табылады, ол жерде көптеген жүрек қалауы жергілікті және ұлттық деңгейде аталып өтіледі. Бұл Қазақстанның саяси және мәдени басшылығы туралы, оның халқының шыдамдылығы, президент Назарбаевтың көшбасшылығының және бастамасының гүлденгендігі туралы куәлік етеді.
Осы жерде аталып өткендерді алу үшін және оларды әлемге ұсыну үшін халықаралық көшбасшылардың тобымен және сол кісімен жұмыс істеу құрметіне ие болдым. Рухани Мәдениеттің Дүниежүзілік Форумының болашағын қалай көретіндігім туралы бөлісуге рұқсат етіңіздер, ол Астанада осы мерейтой кезіндегі атмосферада туындады.
Болашақты көруім туралы пікір
Рухани Мәдениеттің Дүниежүзілік Форумы
Астана, Қазақстан
Біз өмірдің сыйына алғыс айтамыз. Біз ғылымды, техниканы және әлеуметтік ұйымдарды жауапсыз пайдаланудың бүгінгі таңда тірі жүйелерді бұзуға қауіп төндіріп тұрғандығын байқап жүрміз, оларға біздің өркениетіміз тікелей байланысты болып табылады. Біз мұхиттардың, климаттың және тіпті ғаламшардың, тропикалық ормандардың қауіпсіздігіне қауіп төндіріп отырмыз. Мемлекеттің қауіпсіздігін ойлап жүріп, ядролық қарудың ғаламдық жоюы қауіп төндіріп тұр.
Біз шешімнің бір бөлігі - бұл рухани мәдениетті тірілту деп ойлаймыз. Рухани мәдениет - бұл біздің жоғары құндылықтарымызды көрсететін айғақ. Жүрек пен ой-санамызды тірілту үшін, үйлесімділікте жұмыс жасау үшін, біз өзіміздің негізгі пікірлерімізді білдіреміз.
Біз
Адамзаттың жанұясы - біреу деп ойлаймыз. Бізді ұлтына, нәсіліне, дініне, жынысына немесе этникалық қатыстылығына тәуелсіз өмірдің өлшемсіз күші қолдайды. Бұл күш махаббат пен рақымшылықты және өзін-өзі тану қабілетін анықтау және табиғи әлемді қорғау, сұлулықты білдіру, әділдікті іздеу және әр адамның жан-дүниесіндегі қасиетті күшті құрметтеу үшін институттарды құруға күш береді.
Түрлілік ұлтты нығайтады және рухтың шығармашылық әлеуетін көрсетеді.
Әр адам бірегей және адам ретінде құрметтелуі тиіс. Түрлі халықтар мен діндерде бірегей көзқарастары бар, олар да құрмет етуді талап етеді. Әдемі бақты әсемдеу үшін көптеген түрлі түсті гүлдер, үйлесімділікке қолжеткізу үшін көп түрлі ноталар және мәдениетті байыту үшін түрлі көзқарастар қажет.
Біз материалдық өнімділікке негізделген ғаламдық мәдениеттің бөлігі болып табыламыз. Тек материалдық байлықтар ғана адамзаттың мақсатын қанағаттандыру үшін, тұрақтылықты жүзеге асыру үшін жеткіліксіз болып табылады. Біз сонымен қатар, адамдардың қасиетін құрметтеуіміз қажет. Дәл осы рухани көктемнен біздің жоғары құндылықтарымыз пайда болады. Амандық пен бақыт - осы рухани құндылықтардың өмірінің нәтижесі.
Бұл құндылықтар адамның адамгершілігінің және адамның құқықтарының, адамдар мен халықтардың арасындағы бейбітшілік пен келісімнің негізіг болып табылады.
Әр адам өлшеуге келмейтін күшке иеленген. Осы күш болмаса, дене ыдырайды. Бұл күш сезімдерге белгілі емес және ғылыммен немесе технологиямен бақыланбайды. Ол әр адамға өмір мен сана береді және бізді барлық жеке мәндердің шексіз көзімен біріктіреді. Бұл күшсіз адамның өмірі бос өтеді.
Өзімізге қатынас жасағандай, басқаларына да сондай әрекет жасау құрметке лайық іс. Табиғи әлеммен үйлесімділікпен өмір сүру, бір-бірімізді құрметтеп, сүю құрметке лайық іс. Бір бірімізден үстемдігімізді көрсету үшін амбициялық ізденіске салыну және осы күшке ие болатын болашақтағы ұрпақтарымызды ойламай, табиғи әлемді пайдалану қауіпті. Осы рухани құндылықтардың арқасында бізде ғаламдық ынтымақтастық, ұлттық тұрақтылық, жеке орындау деңгейлері үшін мүмкіндік бар. Бұлар біздің ұрпағымыздың тұрақты болашағы үшін берілуі тиіс.
Біз рухани мәдениеттегі айқындалған шабыттандыратын рухани құндылықтардың үлкен мәнге ие болуына және біз тіршілік етіп жатқан институттармен жеке өмірімізді басшылыққа алу үшін пайдалануға қолжеткізгіміз келеді. Біз осы мақсаттарды ұстанамыз және барлығының соған қосылуына шақырамыз.
Бұл адамзаттың жүрек тұңғиығынан шыққан жарқын қатынас бүгінгі таңда көптеген жерлерде өз қалауын тауып жатады. Біз адамзат бірлігінің жаңа деңгейінің шегінде немесе үлгі болмайтын қираудың алдында тұрғанымызды білеміз. Ядролық қару өркениетті жоятын қазіргі таңда біздің арамыздағы айырмашылықтар тым қауіпті, ал қарым-қатынастың жаңа деңгейін таба алмау бізді климатты, теңізді және табиғатты қорғауға жеткілікті күш бермейді. Ол үшін бізге заң қажет, ал этикалық және моральдық негізі жоқ заңдар зорлық-зомбылыққа алып келеді, ал әділдікке, рақымшылыққа және парасаттылыққа негізделген заң гүлденуді алып келеді.
Бұл құндылықтар ондаған жылдар бойы созылып келе жатқан азаматтық соғысты тоқтатуға президент Сантосқа қолдау көрсету үшін осы жылдың басында Ботато, Колумбияда өткен әлемнің Нобель сыйлығының лауреаттарымен қабылданған құжатта анықталды. Мұның Орталық Азияда осы салтанатпен жаңғырғандығына назар аударыңыз.
КОЛУМБИЯ ХАРТИЯСЫ
- Бейбітшіліктің 10 қағидаты -
Мұратсыз және құндылықтарсыз, адамның әрекетіне компас жетіспейді
1. БЕЙБІТШІЛІК – БҰЛ ҚҰҚЫҚ: Бейбітшілік - бұл әр адамның ажырамас бөіліг
және адамзаттың жоғары құқығы.
2. БІР БІРГЕМІЗ: Адамзат - бұл осы нәзік әлемде бірге
тіршіліктің сыйын бөлетін бір жанұя. Біреуімізбен болған жағдай,
бәріміздің басымыздан өтеді.
3. БІЗ ӘРТҮРЛІМІЗ: Біздің адамзат түрлі. Бұл қастерлеп, бағалауды талап ететін құндылық.
4. БІЗ АЛТЫН ЕРЕЖЕНІ ҰСТАНУЫМЫЗ КЕРЕК:
өзіңе қалай қарағанын талап етсең, басқаларға да солай қарау керек деген моральдық қағидат тек жеке әрекетке ғана емес,
діндер мен халықтардың әрекетіне тиісті болуы керек.
5. БІЗ СОҒЫСТЫ БОЛДЫРМАУЫМЫЗ КЕРЕК: Соғыс адамзаттың құрылымын бұзады
және біздің адамзаттың құлдырауына әкеліп соғады.
6. БІЗ ДҰРЫС ЖӘНЕ ӘДІЛ БОЛУЫМЫЗ КЕРЕК: Әлемде бейбітшілік орнауы тиіс,
және тұрақтылық халықаралық Заңдарды сақтау мен құрметтеуді талап етеді,
Оның ішінде адамның құқықтары туралы Халықаралық заң мен
Халықаралық гуманитарлық құқықтарды. Тұрақты бейбітшілікке әлеуметтік әділдік
кезінде қолжеткізуге болады.
7. БІЗ СӨЙЛЕСУІМІЗ КЕРЕК: мүмкіндігінше, даулар диалог
арқылы шешілуі тиіс. Халықаралық қауымдастық
соғыстың алдын-алу мен оны шектеу жөніндегі
тиімді шараларды растауы тиіс.
8. БІЗ БІР-БІРІМІЗДІ СЫЙЛАУЫМЫЗ КЕРЕК: Тіпті дауласқан кезде жау құрметке лайықты
құқығы бар адам деп танылуы тиіс және
оның уәждемелері түсінікті
болуы тиіс. Қарсыласын толық жоюға деген ынта немесе
оның беделін түсіру - бұл болашаққа зорлық зомбылықтың көп көлемінің сепкен ұрығы болып табылады.
9. БІЗ БІЛІМДІ БОЛА АЛАМЫЗ: Біз төзімділіктің, тілектестіктің, рақымшылықтың және ерекшеліктерді құрметтеудің дамуына көмектесуіміз қажет
және ол әлемнің ғаламдық мәдениетін құрудағы мақсатқа сай болуы тиіс.
Осы мәндерге ие болған білім әлем бойынша іске асырылуы тиіс.
10. БІЗ КЕЛЕСІ ЖАҒДАЙЛАРДЫ ТҮСІНУІМІЗ КЕРЕК: Барлығының өмірі өзіңдікі сияқты қымбат. Егер біз мұны жүректерімізбен және ой-санамызбен түсінетін болсақ, біз өзіміздің балаларымыз бен болашақтағы ұрпақтарымыз үшін бейбітшілікті сақтап қала аламыз.
Өткен айда барлық негізгі діндердің рухани көшбасшыларының ғаламдық конфессияаралық бастамасы біздің ортақ адамзаттың әмбебап негізіг бекіту үшін «Бейбітшілікті қамтамасыз ету» жобасын ұсынды. Олар Гаага, Нидерландыдағы Бейбітшілік сарайында жиналды, ол жерде Халықаралық сот, Халықаралық қылмыстық сот бар. Жоба ҚАЙЫРЫМДЫЛЫҚ пен Рақымшылық біздің тіршілігіміздің компасы болуы үшін үндеу тастайды.
ТІРШІЛІК ЕТУ ҮШІН БЕЙБІТШІЛІКТІ ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ
ҚАЙЫРЫМДЫЛЫҚ ПЕН РАҚЫМШЫЛЫҚ
Өмірдегі саяхат - бұл қажылық;
жақсы қасиеттер - бұл компас.
Біздің жеке өмірімізде БЕЙБІТШІЛІК пен ҮЙЛЕСІМДІЛІКТІ алға жылжыта отырып, біз келесілерді растаймыз:
Біз барлық тіршілік иелеріне РАҚЫМШЫЛЫҚПЕН және ҚАЙЫРЫМДЫЛЫҚПЕН қарауға міндеттіміз
Біз басқаларға қатысты Алтын ережені бұзу үшін пайдаланылатын діни, ұлттық және нәсілдік ескі ұғымдардың бұрмалануына қарсымыз.
Біз өзінің жеке идеалдарын аңдыған адамдардың тәсілдерінің түрлілігін құрметтейміз.
Біз біреуді кемсітетін немесе зорлық-зомбылыққа алып келетін және сол үшін пайдаланылатын наным-сенімдердің, әдет-ғұрыптардың, тәжірибелердің, философиялардың және дәстүрлердің дұрыс қолданылмауына қарсымыз. Біз ҚАЙЫРЫМДЫЛЫҚ пен РАҚЫМШЫЛЫҚТЫҢ жүзеге асырылуының қажеттілігін растаймыз.
Осындай әрекеттердің арқасында, біз адамдардың - бір ұлт пен екінші ұлттың, бір дін мен екінші діннің, бір жүйе мен екінші жүйенің, бір жыныс пен екінші жыныстың, бір нәсіл мен екінші нәсілдің арасындағы қатынастарды жақсартуға тырысамыз.
Біз барлық адамдарды осы үндеуге қосылуға шақырамыз:
Біз кездескендердің барлығының өміріне ҚАЙЫРЫМДЫЛЫҚ пен РАҚЫМШЫЛЫҚТЫ әкелу үшін, ниетіміздің, ой-пікіріміздің және іс-әрекеттеріміздің дұрыс бағытта қолданылатындығына сөз береміз.
Біздің адамзаттың жанының тереңінен шығатын құндылықтардың ұлт пен тұрақты дамудың арасындағы бейбітшілікте қолжеткізу кезінде қабылданбайды деп ойлайтын жындылар бар. Олар мемлекеттік саясатты құру кезінде тәжірибелік және моральдық аспектілер бөлінеді деп ойлайды. Әрине, тәжірибесіз саясат жақсы жұмыс жасай алмайды, бірақ оңтайлы және тәжірибелі саясат, бірақ моральдық құндылығы жоқ саясат нашар мақсаттағы құрал болып табылады - ядролық құрал осындай бұрмалаудың квинтэссенциясына айналады.
Мұндай ақымақтық билікке деген құштарлыққа алып келеді, бірақ ол махаббаттың күші емес. Тек махаббаттың күші ғана бізді бір-бірімізбен жақындастырады. Ол ақыл-парасатты тудырады және өнер мен ғылымға деген шығармашылықты ынталандырады. Бұл күш жанұяны, қоғамдастықты және ұлтты үйлесімділікте өмір сүруге шақырады. Ол бізге полярлық мұздықтың басын ғана жылытып қана қоймай, жүректі еріте алатындығымыз туралы білдіреді.