«Рухани жаңару - өркендеу мен келісімнің жолы» Халықаралық мерейтойлық конференциясында сөйлеген сөзі, Астана

Ресей Федерациясы мұсылмандарының рухани басқармасы өкілінің бірінші орынбасары, Ресей Федерациясы Қоғамдық палатасының мүшесі Дамир Мухетдинов

Құрметті ханымдар мен мырзалар, қадірлі бауырлар мен әпке-қарындастар!

Осы залда жиналған барлықтарыңызға дәстүрлі бауырлық мұсылмандық дәстүрмен сәлем беремін - Ассаляму алейкум ва рахматуллахи ва баракатуху - Тыныштық болсын, Алланың нұры жаусын және Оның сәлемі болсын! Сонымен қатар, біздің рухани көшбасшымыз, Ресей Федерациясы мұсылмандарының рухани басқармасының және мүфтилер Кеңесінің төрағасы мүфти шейх Равиль Гайнутдиннің атынан бүгінгі форумға тілеген табысты жұмыс тілектерін және шын жүректен бауырлық сәлемін қабыл алыңыздар.

Бірінші кезекте бүгін біздің барлығымызды жинаудағы «Мәдениет арқылы бейбітшілік» халықаралық қауымдастығының дұрыс концептуалдық тәсілді қабылдағанын атап өтуге рұқсат етіңіздер, себебі өзінің мінезін, өзінің дағдыларын және білімдерін, өзінің тұрмысын жетілдіру ең көне заманнан бері адамның этникалық, діни, аумақтық шектерінен асуға және кроссмәдени байланыстарын құруға негізгі ынта болып табылды. Соның арқасында, дәл диалог пен идеялармен, құндылықтармен, технологиялармен алмасудың тәсілі адамзатты бүгінгідей күніне жеткізді. ХХ ғасыр қоғамдық және зияткерлік өмірдің перифериясына өңірлік және жергілікті мәселелерді шығара отырып, трансұлттық бизнестің және батыстандырудың мүдделеріне қарай жергілікті қауымдастықтардың мүдделерін толығымен бағындыруды, мәдени түрліліктің орнына біртіндеп бірыңғайландыруды болжай отырып, адамзатқа жаһанданудың идеясын ұсынды. Бірақ осы құбылыстарға жауап ретінде көптеген адамдар үшін күтпеген өңірлік өзіндік сана-сезімнің көтерілуі, жергілікті патриотизм мен «өзгенің» бейнесін әлпештеп қарауды қандай да бір достық емес және қауіп төндіретін априори ретінде қабылдау болып табылды. ХХ ғасырдағы философтар XXI ғасырдың басы - нанотехнологияның, нейрожелілердің, жасанды интеллекттің, генді инженерияның ғасыры, сондай-ақ ұлттық, эксклюзивтік, өзекті идеологияның ғасыры болады деп ойламаған болар. Осы идеологиялардың көбісі ешқандай мәдени түрлілікті, түрлі мәдениеттердің арасындағы өзара толықтыруды қабылдамайды, тек өркениеттің, елдердің, халықтардың бітіспес бәсекелігінің парадигмасын ғана алға тартады.

Бір қарағанда, адамзатқа бір тараптан мәдени және мағыналық бөлектеу арқылы жергілікті мәдениеттің көптүрлілігін сақтаудың арасындағы таңдауы ұсынылады, ал екінші жағынан - көптүрлілік пен көптеген келісімнен бас тарту арқылы ғаламдық адамзаттың біртұтастығының тұтастығын қолдау болып табылады.

Бірақ ұсынылған дихотомияның жалғандығын растайтын Қасиетті Құранның мәтінін қарайық. Құранның белгілі формуласы: «Біз сендер бір-біріңді тану үшін сендерді халық және тайпа еттік» (49:13) делінген, мұнда түрліліктің адамзаттың бірлігіне кедергі емес, керісінше, бұл Жаратушының даналық ниетінің белгісі екендігі айтылған. Барлығымызға белгілі, Жаратушының Құран түрінде ашылуы мен Мұхаммед Пайғамбардың елшілік міндеті (оған Алла разы болсын), барлық адамзатқа арналған, бірақ дінді таңдаудағы, рухани дәстүрлердегі айырмашылықты Қасиетті Құран алғашындағы Алланың ниетіне сәйкес келетіндігін білдіреді.

Біз өз жеріміздің, өз халқымыздың, өз мәдениетіміздің патриоты, өз дініміздің жанашыры бола отырып, өз санамызды өзіміздің басымдылығымыз, ерекшелігіміз туралы, априорлық дұшпандық немесе басқа мәдениеттегі адамдардың кемістігі туралы кез-келген идеялардан санамызды таза ұстауымыз керек. Бүгінгі таңдағы түрлі жүздеген қауымдардың арасындағы, азаматтардың арасындағы қайшылықтардың заманында мұндай болу мүмкін бе?

Менің ойымша, жауапты адамгершіліктен және жалпы адамзаттың ынтымақтастығынан, әрбір адамнан Жаратушының туындысын, содан кейін ғана, терісінің түсін, діни, этникалық және басқа белгілерін көруден іздеу керек.

Қазіргі таңдағы Қазақстанда жалпы адамзаттың негізіндегі бірлікке бағытталған жобалардың құрылып жатқандығын және олардың дамып жатқандығын көріп отырып қуанамын, еуразия даласының осы жүрегінен мәдениеттердің арасындағы көпірді салудың және бітімгершілігінің қуатты серпілісі байқалады. Ынтымақтастық пен адамгершілікті нығайтуға бағытталған біздің бауырларымыздың еңбегін Жаратушы қабыл етсін және екі дүниеде де табыс пен бақыт алып келсін!